هم‌صدایی فرهنگی در تخت جمشید | اجرای ویژه ارکستر ارمنستانی در ایران تیزر فیلم «تابستانی که برف آمد» منتشر شد + فیلم فیلم بهرام بیضایی از جشنواره ونیز جایزه گرفت + اسامی برگزیدگان واکنش تند دختر مایکل جکسون به فیلمی درباره پدرش هفته پرستاره «سینما افق» | از فیلم‌های تاریخی تا فیلم‌های دفاع مقدسی واکنش تند خوانندگان پاپ به اجرای موسیقی در زاینده‌رود + تصاویر پایان فیلمبرداری «نیم‌شب»، تازه‌ترین پروژه مهدویان + عکس انیمیشن‌ها و فیلم‌های سینمایی این هفته شبکه کودک و امید (۱۵ شهریور ۱۴۰۴) + زمان پخش «سرنخ» متفاوت‌تر از همیشه روی آنتن می‌رود + زمان پخش سریال «دستچین» به آنتن شبکه دو رسید + خلاصه داستان و زمان پخش فراخوان جشنواره جهانی فیلم فجر منتشر شد فصل جدید برنامه «دونقطه»، با حضور چهره‌های مطرح | «فصلِ ایران» به‌زودی روی آنتن می‌رود آمار فروش سینما‌های خراسان‌رضوی در هفته گذشته (۱۵ شهریور ۱۴۰۴) آیا شیاطین فیلم «احضار: آخرین مناسک» واقعی هستند؟ تاریخ مصور آرامگاه فردوسی | نگاهی به کتاب «سراینده کاخ نظم بلند» که به تازگی شهرداری مشهد آن را منتشر کرده است آخرین فرزند همینگوی در ۹۷ سالگی درگذشت + عکس صفحه نخست روزنامه‌های کشور - شنبه ۱۵ شهریور ۱۴۰۴ آمار فروش نمایش‌های روی صحنه تئاتر در مشهد طی هفته گذشته (۱۵ شهریور ۱۴۰۴) مدیرعامل خانه سینما: کارت گرفتن وزارت ارشاد برای «پیر پسر» و «همایون» افتخار است
سرخط خبرها

کالبدشکافی لطیفه | درباره کتاب «لطیفه‌ها از کجا می‌آیند؟» نوشته احمد اخوت

  • کد خبر: ۲۵۱۰۸۱
  • ۲۶ شهريور ۱۴۰۳ - ۱۱:۰۹
کالبدشکافی لطیفه | درباره کتاب «لطیفه‌ها از کجا می‌آیند؟» نوشته احمد اخوت
در سال‌های اخیر با رونق گرفتن ماجرای استندآپ کمدی تاحدودی معلوم شد این کار (لطیفه نویسی و استندآپ مرز‌های مشترکی دارند) علاوه بر ذوق، تخصص هم می‌خواهد.

به گزارش شهرآرانیوز؛ وقتی یک لطیفه می‌شنویم معمولا به این فکر نمی‌کنیم که مثل داستان یا فیلم نامه یا شعر یک ساختار ادبی دارد. معمولا می‌گوییم آن که این لطیفه را ساخته عجب خوش ذوق بوده (که البته سازنده اش هم اغلب معلوم نیست؛ این هم یک ویژگی لطیفه!) یا اینکه چقدر لوس بود، که این علاوه بر سازنده لطیفه ممکن است از ناتوانی تعریف کننده لطیفه هم باشد (چه بسیار لطیفه‌های خوب که قربانی سرددهنی گوینده می‌شوند!) و کمتر فکرمان می‌رود سراغ اینکه علاوه بر ذوق (مثل همه انواع هنری)، فرم هم مسئله مهمی است.

البته در سال‌های اخیر با رونق گرفتن ماجرای استندآپ کمدی تاحدودی معلوم شد این کار (لطیفه نویسی و استندآپ مرز‌های مشترکی دارند) علاوه بر ذوق، تخصص هم می‌خواهد. آن‌هایی که حرفه‌ای سراغ این کار رفتند (نوشتن استندآپ چه برای اجرای خودشان چه دیگری) متوجه شدند که لطیفه نویسی هم تکنیک دارد و به قول آقای اخوت از نظر ساختاری به دو بخش تقسیم شده و دارای این اجزاست: فرستنده، گیرنده، پیام، زمینه و شیوه ارسال پیام.

رسیدیم به کتاب؛ جایی که نویسنده از تعریف لطیفه و ریشه کلمه اش شروع می‌کند و بعد وارد بحث فنی‌تر درک و دریافت لطیفه می‌شود. هرچه باشد کتاب می‌خواهد بگوید لطیفه‌ها از کجا می‌آیند، اما از کجا آمدن ربط دارد به اینکه بفهمیم اصلا لطیفه چیست و چطور عمل می‌کند. این بمبی که با ترکاندنش ما را هم می‌ترکاند طرز کارش چیست، چه ویژگی‌هایی دارد و قدرتش را از کجا می‌گیرد.

برای فهمیدن منشأ لطیفه‌ها لاجرم به شناخت لطیفه هستیم و کتاب هم به همین منوال پیش می‌رود، یعنی هم بحث زبان و ساختار دارد و هم بحث شناخت و فلسفه. درحقیقت می‌شود گفت که اخوت در بخش بخش این کتاب در نقش‌های مختلف خودش ظاهر می‌شود و بحثی را به پیش می‌برد. یک بار در نقش زبان شناس است (او دکترای زبان شناسی دارد) و وارد بحث زبان و ساختار لطیفه می‌شود.

اینجا از جادوی زبان می‌گوید که از ایجاز تا ابهام در لطیفه به کار می‌آید. بعد نقش اخوت مترجم را می‌گیرد و از پیچیدگی‌های ترجمه لطیفه حرف می‌زند، از اینکه چقدر بازی‌های زبانی در لطیفه‌ها نقش دارند و آیا ترجمه پذیر هستند یا نه. اخوت منتقد ادبی هم در بخش‌های دیگری ظاهر می‌شود و درباره انواع لطیفه‌ها و تفاوت آن با چیستان یا شکل‌های ادبی دیگر می‌گوید.

از استراتژیک بودن ماجرای لطیفه گویی و نکاتی که در یک لطیفه وجود دارد. اخوت نشانه شناس هم در جای جای کتاب هست، اوست که بحث لطیفه را به مسائل اجتماعی و فلسفی پیوند و نشان می‌دهد که ماجرای لطیفه‌ها با چه بخش‌های پیدا و پنهانی از زندگی فردی و اجتماعی ما گره خورده است.

در همان آغاز هم به این نکته اشاره می‌کند که شوخی فقط برای شوخی نیست و همیشه پشت آن چیزی نهفته است و نیازی را برطرف می‌کند. این نگاه در تمام بخش‌های کتاب وجود دارد و با هر مبحث لایه‌هایی از هر لطیفه مشخص می‌شود.

کتاب لطیفه‌ها از کجا می‌آیند را که به دست بگیرید، زبان شیرین و نثر خوشخوان اخوت شما را یکسره تا پایان می‌کشاند. به انتها که برسید هم کلی مطلب درباره لطیفه یاد گرفته اید و هم احساس می‌کنید که بخش‌هایی از روان و ذهن و روابط انسانی برایتان روشن شده است. اگر تا قبل از خواندن کتاب فکر می‌کردید لطیفه که دیگر آن قدر دنگ و فنگ ندارد که بابتش یک کتاب نوشته شود، متوجه می‌شوید که ماجرای لطیفه و شوخ طبعی و مطایبه خیلی هم جدی و دنگ فنگ دار است.

همان طور که اخوت در انتهای کتابش نوشته مطایبه شناسی در خیلی از کشور‌های جهان رشته دانشگاهی شده است و کاش در این طرف دنیا (که خیلی‌ها مردمش را طناز می‌دانند) حداقل به قدر یکی دو واحد دانشگاهی هم به آن توجه بشود. هرچه نباشد پشت هر شوخی، یک چیز جدی هست!

منبع: وینش

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->